De notenkraker is een volkskunstproduct uit het Saksische Ertsgebergte in Duitsland. Toen daar de zilvermijnen leeg raakten en deze niet meer als inkomstenbron kon dienen voor de delvers zijn deze zich gaan bekwamen in de houtsnijkunst en het houtdraaien (drechseln) en maakten onder andere notenkrakers.
De decoratieve kleurrijk beschilderde notenkrakers die al sinds het midden van de negentiende eeuw gemaakt worden waren vroeger over het algemeen soldaten, officieren en koningen met een dreigende / grimmige gezichtsuitdrukking die kwade geesten en ongeluk zouden weghouden. Hierdoor is de notenkraker een geliefd cadeau tijdens de feest- en kerstdagen en brengt de ontvangende familie geluk en bescherming voor hun huis.
Tegenwoordig worden er steeds meer verschillende figuren uitgebeeld zoals: beroepen, hobby’s en kerstfiguren.
Sinds de helft van de twintigste eeuw zijn de kurkentrekkers uit het Ertsgebergte ook buiten Duitsland een geliefd verzamelgebied voor verzamelaars over de gehele wereld.
